سنت های خوب و بدمان را الک کنیم
جامعه افغانستان سنتی است. گاه سنت به قانون و شریعت نیز می چربد و عملی می شود. مردم با تعهد و جدیت همانقدر به اجرای سنت های ناپسندشان پایبند هستند که سنت های نیک و پسندیده را عملی می کنند.
در حالی که بسیاری از این سنت ها منشا دینی ندارد و حتی گاه در مخالفت با باورهای دینی قرار می گیرد، اما مردم به آن مهر شریعت می زنند و خود را مکلف به اجرای آن می دانند.
اگرچه شماری از این سنت ها و باورها با باسواد شدن مردم کمرنگ می شود اما هنوز نقش بسیار مهمی را در کردار و گفتار اکثریت مردم روستایی افغانستان دارد. شاید تغییرات اندک را در شهرها دیده بتوانیم.
بنیاد یک جامعه را خانواده تشکیل می دهند و خانواده در جامعه اسلامی در نتیجه ازدواج زن و مردم به میان می آید. مسلمانان افغانستان به این باورند که ازدواج سنت پیامبر است و برای تکمیل دین باید آن را به جا آورند.
سنت و باورهای نیک و گاه غلط قدیمی افغانستان سایه خود را بر ازدواج نیز گسترانده است. درمناطق مختلف کشور برای ازدواج رسم و رسوم های مختلفی وجود دارد.
ولسوالی جاغوری یکی از ولسوالی های ولایت غزنی است. سری به خانه های باشندگان این ولسوالی زدیم تا در مورد رسم و رسوم شان از ازدواج بشنویم.
در جاغوری نیز مثل بسیاری از مناطق کشور جوانان تصمیم گیرندگان اصلی ازدواج نیستند. ازدواج در واقع وصلت دو خانواده است و بزرگان قوم تصمیم می گیرند که سرنوشت کدام دختر را با کدام پسر گره بزنند.
بانو حنیفه یکی از موسفیدان منطقه ریگگ ولسوالی جاغوری می گوید زمانی که فامیل ها با هم تفاهم کردند، مراسم شیرینی خوری راه اندازی می شود.
شیرینی به یمن نیک شدن این رابطه جدید به مردم خورانده می شود تا این خوشی وصلت با همه تقسیم شود.
حنیفه بانومی گوید که در محفل شیرینی خوری اهالی منطقه دعوت می شوند شاید شمارشان به صد تا 150 نفر برسد. همه در خانه عروس جمع می شوند. مهمانان خانواده داماد نیز به خانه عروس می آیند. شیرینی و چای می خورند.
بزرگان قوم به خانه یی که عروس است آمده و چادر بخت را به سر او می اندازند و مقداری شیرینی بر سر او می پاشند.
رقص و پایکوبی این محفل خوشی را زیباتر می سازد.
مهمانان نان می خورند و سپس پیش از این که داماد به دیدن عروس خود بیاید، عروس لباسی را که خانواده داماد برایش هدیه آوردند می پوشد.
عروس و داماد همدیگر را در این محفل می بینند. اما تا مراسم عروسی دیداری دیگری نخواهد بود. اما شماری هم رفت و آمد عروس و داماد را پس از شیرینی خوری اجازه می دهند. اما در اکثر مناطق کشور دختر و پسر نامزد شده اجازه رفت و آمد با هم را ندارند و باید تا عروسی صبر کنند.
حنیفه بانو ادامه می دهد: "خینه یا حنا به دستان همه رنگ می دهد، این رنگ خوشبختی است. عروسی را با مراسم خینه استقبال می کنیم."
در شب خینه دست عروس و داماد و تمام مهمانان خینه می شود. دستمال هایی به روی دستان آنها بسته می شود و همه با خوشی انتظار فردا و مراسم عروسی را می کشند.
رقص و آوازخوانی شب خینه را صبح می کند و روز عروسی آغاز می شود.
پیش از خارج شدن عروس از خانه، داماد دست عروس را گرفته و به گرد دیگدان می گرداند تا برکت خانه عروس به جا مانده و عروس این برکت را با خود به خانه داماد هم ببرد.
همه آرزو می کنند که زوج جوان زندگی خوب و خوشی را با هم داشته باشند، اما مراسم زیبای ازدواج زوج ها همیشه هم بی مشکل و بی دغدغه پیش نمی رود.
یکی از رسوم ناپسندی که اکثریت از آن شکوه دارند اما باز هم آن را پیاده می کنند، گرفتن شیربها یا گله افزون بر بسیاری از مصارف اضافه دیگر است.
بانو حنیفه می گوید: "بعضی از والدین ها آینده اولاد خود را در نظر نمی گیرند و دخترهای شان را در مقابل پیسه سودا میکنند."
او می گوید که گله دختران در بعضی موارد در ولسوالی جاغوری به 900 هزار افغانی هم می رسد و از 200 هزار پایین نمی باشد.
بسیاری ها می دانند که از عهده پرداخت این پول بر نمی آیند اما با قرض این کار را انجام می دهند و خود را مکلف به اجرای این رسم می دانند.
این رسم نیز در بسیاری از مناطق افغانستان وجود دارد.
اما برای پایان دادن به این سنت های ناپسند چه باید کرد؟ مردم باید آگاه شوند و درک کنند که خوب و بد چیست. ضروری و غیر ضروری چیست.
مقامات دولتی، بزرگان مناطق و اقوام همه باید دست به دست هم بدهند و این باورها را پاک کنند و باورهای نیک را قوت ببخشند. آنچه که قانون و شریعت اسلام حکم می کند.
نظرات بازدیدکنندگان